Η ανοσοθεραπεία, η οποία στρατολογεί το ανοσοποιητικό σύστημα του ίδιου του σώματος για να επιτεθεί στον καρκίνο, έχει δώσει σε πολλούς ασθενείς με καρκίνο μια νέα οδό για τη θεραπεία της νόσου.
Αλλά πολλές θεραπείες ανοσοθεραπείας για τον καρκίνο μπορεί να είναι ακριβές, να έχουν καταστροφικές παρενέργειες και να λειτουργούν μόνο σε ένα κλάσμα ασθενών.
Ερευνητές στο Pritzker School of Molecular Engineering (PME) στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο ανέπτυξαν ένα νέο θεραπευτικό εμβόλιο που χρησιμοποιεί τα καρκινικά κύτταρα του ίδιου του ασθενή για να εκπαιδεύσει το ανοσοποιητικό του σύστημα να βρίσκει και να σκοτώνει τον καρκίνο.
Το εμβόλιο, το οποίο εγχέεται στο δέρμα ακριβώς όπως ένα παραδοσιακό εμβόλιο, σταμάτησε την ανάπτυξη όγκου μελανώματος σε μοντέλα ποντικών. Δούλεψε ακόμη και μακροπρόθεσμα, καταστρέφοντας νέους όγκους πολύ μετά τη χορήγηση της θεραπείας.
Από πολλές απόψεις, το εμβόλιο λειτουργεί σαν ένα παραδοσιακό εμβόλιο γρίπης: χρησιμοποιεί μια λιγότερο ισχυρή εκδοχή του παθογόνου (εδώ, τα καρκινικά κύτταρα του ίδιου του ασθενούς, τα οποία ακτινοβολούνται θανατηφόρα πριν από την ένεση) για να εκπαιδεύσει το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει την ασθένεια.
Ωστόσο, αντί για προληπτικό μέτρο, αυτό είναι ένα θεραπευτικό εμβόλιο, που σημαίνει ότι ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα οπουδήποτε στο σώμα. Για να το δημιουργήσουν, η Swartz και η ομάδα της χρησιμοποίησαν κύτταρα μελανώματος από ποντίκια και στη συνέχεια τα κατασκεύασαν για να εκκρίνουν αγγειακό ενδοθηλιακό αυξητικό παράγοντα C (VEGF-C).
Ο VEGF-C κάνει τους όγκους να συσχετίζονται έντονα με το λεμφικό σύστημα του σώματος, το οποίο συνήθως θεωρείται κακό για τον ασθενή, καθώς μπορεί να προάγει τη μετάσταση. Ωστόσο, η ομάδα ανακάλυψε πρόσφατα ότι όταν οι όγκοι ενεργοποιούν τα γύρω λεμφικά αγγεία, ανταποκρίνονται πολύ περισσότερο στην ανοσοθεραπεία και προάγουν την ενεργοποίηση των Τ-λεμφοκυττάρων των «παρισταμένων», οδηγώντας σε μια πιο ισχυρή και μακροχρόνια ανοσολογική απόκριση.
Στη συνέχεια, η ομάδα έπρεπε να βρει πώς να αξιοποιήσει τα οφέλη της λεμφικής ενεργοποίησης σε μια θεραπευτική στρατηγική, αποφεύγοντας τους πιθανούς κινδύνους μετάστασης.
Αφού κατασκεύασε τα κύτταρα ώστε να εκφράζουν VEGF-C, η ερευνητική ομάδα τα ακτινοβόλησε, έτσι ώστε να πέθαιναν μέσα σε λίγες εβδομάδες. Όταν έγχυσαν τα κύτταρα πίσω στο δέρμα των ποντικών, διαπίστωσαν ότι τα κύτταρα όγκου που πεθαίνουν μπορούσαν να προσελκύσουν και να ενεργοποιήσουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού, τα οποία στη συνέχεια μπορούσαν να αναγνωρίσουν και να σκοτώσουν τα πραγματικά καρκινικά κύτταρα που αναπτύσσονταν στην αντίθετη πλευρά του ποντικιού. Δεδομένου ότι κάθε όγκος έχει τη δική του μοναδική υπογραφή εκατοντάδων μορίων που μπορεί να αναγνωρίσει το ανοσοποιητικό σύστημα, το εμβόλιο προώθησε μια ευρεία, ισχυρή ανοσολογική απόκριση. Αυτό οδήγησε στην πρόληψη της ανάπτυξης όγκου σε όλα τα ποντίκια. Οδήγησε επίσης σε ανοσολογική μνήμη, αποτρέποντας την ανάπτυξη νέου όγκου όταν καρκινικά κύτταρα επανεισήχθησαν 10 μήνες αργότερα.
Σε αντίθεση με τις ανοσοθεραπευτικές στρατηγικές που διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα με γενικό τρόπο, όπως ο αποκλεισμός σημείων ελέγχου ή οι πολλές κυτοκίνες που βρίσκονται επί του παρόντος σε προκλινική ανάπτυξη, αυτή η νέα ανοσοθεραπεία ενεργοποιεί μόνο τα ειδικά για όγκους ανοσοκύτταρα. Θεωρητικά, αυτό θα αποφύγει τις κοινές παρενέργειες των διεγερτικών του ανοσοποιητικού, συμπεριλαμβανομένης της ανοσοτοξικότητας, ακόμη και του θανάτου. Οι ερευνητές εργάζονται για να δοκιμάσουν αυτή τη στρατηγική σε καρκίνους του μαστού και του παχέος εντέρου και πιστεύουν ότι θα μπορούσε θεωρητικά να λειτουργήσει σε κάθε τύπο καρκίνου.
Lymphangiogenesis-inducing vaccines elicit potent and long-lasting T cell immunity against melanomas, Sasso et. al, Science Advances, March 24, 2021, DOI: 10.1126/sciadv.abe4362